Iły – trudny przeciwnik w glebie, ale z odpowiednim podejściem można go pokonać!

 

Czy na Twoim polu występują gleby ilaste? Jeśli tak, to wiesz, jak wymagające mogą być w uprawie. Iły, choć mają swoje wyzwania, mogą być także szansą – przy odpowiedniej pielęgnacji i nawożeniu potrafią odwdzięczyć się plonami. Przekonaj się, jakie cechy mają gleby ilaste, jak je rozpoznać i co zrobić, aby poprawić ich strukturę. 

Cechy gleb ilastych – na co zwrócić uwagę? 

Iły to gleby specyficzne, które w różnych warunkach atmosferycznych mogą wykazywać zupełnie odmienne właściwości. W wilgotnym środowisku są plastyczne i gładkie, w suchym – twarde jak kamień. Ich zachowanie zależy od wilgotności, dlatego warto wiedzieć, jak się z nimi obchodzić. 

  • Wilgotne iły – Kiedy gleba jest wilgotna, iły zachowują się bardzo specyficznie. Po przekrojeniu wyglądają niemal lśniąco, są gładkie jak lustro i trudne do oderwania od narzędzi. Można je przekroić nożem, ale wyjąć ze świdra – to już wyzwanie. Oprócz trudności w obróbce (jak problem z oderwaniem od narzędzi), wilgotne iły mają wysoką zdolność do pęcznienia i zatrzymywania wody, co może wpływać na długo utrzymującą się wilgotność gleby, czasem niekorzystną dla korzeni roślin.
  • Suche iły – Gdy gleba wysycha, staje się twarda jak kamień, tworząc betonowe struktury. Aby ją przebić, potrzebny będzie łom. Silne pęknięcia gleby, mogą nie tylko utrudniać poruszanie się maszyn, ale też powodować uszkodzenia korzeni roślin.

gleby ilaste

Kolor i zapach – co mówi nam gleba? 

Kolor iłów może wiele powiedzieć o ich składzie chemicznym oraz warunkach tlenowych. Typowy kolor iłu to szary, ale często można zauważyć dodatkowe przebarwienia: 

  • Rdzawo-czerwone – wynikają z obecności związków żelaza w warunkach tlenowych.
  • Zielonkawo-niebieskie i fioletowe – Zielonkawo-niebieskie barwy wskazują na obecność żelaza w warunkach beztlenowych, a fioletowe mogą być związane z obecnością związków manganu, także w warunkach beztlenowych.

 

iły jak sobie radzić

Tego typu przebarwienia można spotkać nie tylko na iłach, ale także na innych rodzajach gleb. To sygnał, że gleba ma słabe warunki powietrzno-wodne, co utrudnia prawidłowy rozwój systemu korzeniowego i pobieranie składników pokarmowych, a także utrudnia rozwój korzeni roślin. 

Dodatkowo, wilgotne iły mają specyficzny zapach – czuć w nich wyraźnie żelazo, a czasem nawet gnijące resztki organiczne. W warunkach beztlenowych bakterie tlenowe nie mogą prawidłowo pracować, co prowadzi do procesów gnilnych. To sygnał, że gleba potrzebuje naprawy, aby poprawić warunki dla roślin. 

 

Wpływ iłów na uprawy 

Gleby ilaste mają tendencję do zatrzymywania wody. Po intensywnych opadach deszczu mogą tworzyć zastoiska wodne, co utrudnia pracę w polu i sprawia, że gleba staje się grząska i trudna do przejścia. W okresach suchych natomiast iły kurczą się”, tworząc pęknięcia w glebie, które mogą być na tyle duże, że łatwo włożyć w nie stopę. Gleby ilaste mogą też ograniczać dostęp korzeni do tlenu, co może negatywnie wpływać na rozwój roślin, zwłaszcza w mokrych okresach.

Jednak nie każda wilgotność jest zła! Lekko wilgotne iły mogą mieć strukturę podobną do pokruszonej czekolady – bryłki są kanciaste, chrupiące i łatwe do rozkruszenia. W tej formie gleba jest o wiele bardziej przyjazna dla upraw. 

 

Poprawa struktury gleby – co udało się osiągnąć w 2024 roku? 

 

Rok 2024 przyniósł ciekawe wyniki z pracy nad glebami ilastymi. Na stanowiskach, gdzie zastosowano nawożenie Fertilem (200 kg/ha), uzyskano: 

  • Wyrównane wschody roślin – Dzięki poprawie warunków glebowych, rośliny miały lepszy dostęp do tlenu i składników odżywczych. 
  • Plon około 3t/ha dla soi – To wynik, który wśród wielu rolników uprawiających soję na iłach uznawany byłby za szaleństwo, ale jak widać, odpowiednie podejście pozwala na osiąganie dobrych wyników. 
  • Poprawa życia biologicznego – Po zastosowaniu Fertilu gleba stała się bardziej przyjazna dla dżdżownic, które zaczęły drążyć kanały, spulchniając ziemię. To znak, że struktura gleby poprawia się, co pozytywnie wpływa na jej przepuszczalność i zdolność do zatrzymywania składników odżywczych. 

Na takich stanowiskach potrzeba cierpliwości, ale efekty zaczynają być widoczne. Przywracanie gleby do życia biologicznego to długi proces, jednak z biegiem czasu rolnicy mogą liczyć na mniejsze spalanie paliwa, łatwiejszą pracę na polu i ograniczenie strat sprzętu. 

Podsumowanie 

Gleby ilaste to trudny przeciwnik, ale nie taki, z którym nie można sobie poradzić. Znając ich właściwości oraz stosując odpowiednie metody poprawy struktury, można osiągnąć dobre rezultaty. Warto pracować nad poprawą stosunków powietrzno-wodnych i wspierać rozwój pożytecznych mikroorganizmów. Iły mogą stać się bardziej przyjaznym podłożem dla upraw, jeśli poświęcimy im trochę uwagi i odpowiednio je potraktujemy. 

Jeśli iły to wyzwanie, z którym się zmagasz, pamiętaj, że można je pokonać – wystarczy wiedza, cierpliwość i odpowiednie działania! 

 

Polecane produkty

Fertil CN paleta 45x25kg

Fertil CN paleta 45x25kg

Fertil CN - organiczny nawóz azotowy (zawierający AGROGEL®), poprawiający właściwości fizyczne, chemiczne i biologiczne gleby.   ...